Vertaalde Bron: europa.eu
Introductie
Terwijl de Europese Unie haar weg naar klimaatneutraliteit tegen 2050 versnelt, positioneert waterstof zich als een opkomende hoeksteen van een duurzaam, schoon en veilig energiesysteem. Erkend om zijn vermogen om moeilijk te verminderen industrieën koolstofvrij te maken, langdurige energieopslag mogelijk te maken en de afhankelijkheid van ingevoerde fossiele brandstoffen te verminderen, is waterstof nu een belangrijke katalysator van de Clean Industrial Deal (CID).
Het uitvoeringsbesluit van de Raad bevordert het gebruik van hernieuwbare en koolstofarme waterstof en ondersteunt publieke en particuliere investeringen in de schone transitie.
Binnen deze strategische context speelt het Europees Uitvoerend Agentschap klimaat, infrastructuur en milieu (Cinea) een belangrijke rol bij de uitvoering van de waterstofagenda van de EU door middel van een robuuste en gediversifieerde projectportefeuille. Gefinancierd in het kader van programma’s zoals de Europese onderzoeksprogramma’s (Horizon 2020, Horizon Europa), de Connecting Europe Facility (CEF) voor vervoer en energie, het innovatiefonds, het LIFE-programma, het Europees Fonds voor maritieme zaken, visserij en aquacultuur en de regeling voor proefprojecten en voorbereidende acties, zijn deze projecten gericht op baanbrekende innovaties en grootschalige uitrol in toepassingen voor de productie, het vervoer en het eindgebruik van waterstof.
Voordelen van waterstof
Als schone en veelzijdige energiedrager kan waterstof sectoren helpen koolstofvrij te maken die moeilijk te elektrificeren zijn — zoals de zware industrie, het langeafstandsvervoer, de luchtvaart en de zeevaart — en zo de broeikasgasemissies aanzienlijk verminderen en de luchtkwaliteit in stedelijke gebieden verbeteren. Wanneer waterstof wordt gebruikt, helpt het de uitstoot te verminderen en draagt het bij aan een gezondere omgeving.
Waterstofproductie ondersteunt klimaatactieoplossingen op lange termijn en verbetert tegelijkertijd de economische veerkracht. Dit impliceert de noodzaak van een snelle verschuiving van menselijke vaardigheden, die de EU zal helpen om meer hooggekwalificeerde banen te creëren. Investeringen in infrastructuurtechnologie en waterstofproductie zullen de economische groei stimuleren, met name in gebieden die een industriële transitie doormaken. Door waterstofvalleien en lokale toeleveringsketens te ondersteunen, kan de EU ervoor zorgen dat de economische kansen gelijkmatiger over de lidstaten worden verdeeld.
Energiezekerheid is een ander belangrijk gebied waarop waterstof een positief effect heeft. Door de grootschalige opslag van hernieuwbare elektriciteit mogelijk te maken en een binnenlands alternatief voor ingevoerde fossiele brandstoffen aan te bieden, versterkt waterstof de energieveerkracht van de EU. Dit vermindert de afhankelijkheid van externe leveranciers, helpt de energieprijzen op lange termijn te stabiliseren en vergroot de flexibiliteit van het Europese energiesysteem.
Waterstofvoertuigen en verwarmingssystemen zullen schone alternatieven bieden voor conventionele technologieën, waardoor huishoudens en bedrijven een actieve rol kunnen spelen in de groene transitie.
Uitdagingen
Ondanks de snelle vooruitgang staat het waterstofecosysteem voor verschillende uitdagingen:
- Technische kwesties, zoals onzuiverheden in uit biomassa verkregen syngas, beperkte duurzaamheid van brandstofcellen, lage efficiëntie van anionenuitwisselingsmembraanelektrolyse-installaties of prestatiebeperkingen van synthetische brandstofkatalysatoren, onder andere.
- Economische belemmeringen, waaronder hoge productiekosten, CAPEX-intensiteit als gevolg van katalysatoren van edelmetaal en trage marktacceptatie bij gebrek aan schaal en financiering.
- Het regelgevingskader voor waterstof in de EU is nog in ontwikkeling en de omzetting ervan in nationaal recht in alle lidstaten is aan de gang. Deze onzekerheid in de regelgeving vertaalt zich in marktuitdagingen, aangezien beleggers worden geconfronteerd met onduidelijke signalen met betrekking tot productievolumes en, in het bijzonder, de vraag van afnemers. Het ontbreken van een stabiel en voorspelbaar kader heeft gevolgen voor de commerciële levensvatbaarheid van grootschalige investeringen in waterstofproductie-installaties, transmissienetwerken en tankinfrastructuur.
- Milieuoverwegingen, zoals waterverbruik bij elektrolyse en de behoefte aan extra hernieuwbare energiebronnen en de niet-CO2-effecten in de luchtvaart.
Via de door Cinea gefinancierde projecten pakt Cinea deze uitdagingen aan door baanbrekend onderzoek, demonstratie op grote schaal en de ontwikkeling van faciliterende infrastructuur te ondersteunen, en zo bij te dragen tot de EU-doelstelling om tegen 2030 jaarlijks 10 miljoen ton hernieuwbare waterstof te produceren en de totstandbrenging van een veerkrachtige en concurrerende Europese waterstofeconomie te vergemakkelijken.
Deze publicatie belicht de vooruitgang en belofte van waterstoftechnologieën in het hele CINEA-portfolio. Het laat zien hoe innovatie, integratie en gecoördineerde acties de EU dichter bij een duurzame, veilige en nettonultoekomst brengen — met waterstof als kern.
Portefeuille van Cinea
Cinea ondersteunt een gevarieerd portfolio van waterstofprojecten in heel Europa, bestaande uit 229 projecten in alle door het Agentschap beheerde programma’s, met een totale EU-financiering van 5,6 miljard EUR. Van lokale verwarmingssystemen tot grootschalige industriële elektrolyse, waterstofenergienetwerken en schone mobiliteitscorridors, deze projecten tonen de technische haalbaarheid en positieve klimaatimpact van waterstoftechnologieën aan. Hieronder staan geselecteerde voorbeelden, georganiseerd op basis van hun primaire aandachtsgebied, hoewel veel projecten tegelijkertijd bijdragen aan meerdere doelstellingen.
De waterstofportefeuille van Cinea omvat vier strategische categorieën:
- Hydrogen Production – Covering a wide range of pathways, including renewable electrolysis (alkaline – ALK-, protonenuitwisselingsmembraan – PEM-, anionenuitwisselingsmembraan – AEM-, solid oxide electrolyser cell – SOEC-), aardgasstoomhervormingsproductie met koolstofafvang of biomassavergassing. Deze toepassingen in zowel transport als industrieel gebruik.
- Waterstof als grondstof voor alternatieve brandstoffen — Ondersteuning van de synthese van e-brandstoffen en hernieuwbare vloeibare/gasvormige brandstoffen door middel van Power-to-X-processen.
- Waterstofenergienetwerken — De ontvangst, transmissie en opslag van waterstof mogelijk maken via herbestemde of nieuwe specifieke infrastructuur.
- Waterstofgebruik in de vervoerssector — Emissievrije mobiliteit mogelijk maken via zware bedrijfsvoertuigen op waterstof, zeeschepen, het spoor en de luchtvaart.
Verscheidene van deze projecten hanteren sectoroverschrijdende benaderingen, waarbij waterstofproductie wordt gekoppeld aan downstreamgebruik en infrastructuur, in overeenstemming met de EU-strategie voor de integratie van het energiesysteem.
